tag:blogger.com,1999:blog-89751327511261392622024-03-13T12:51:06.517-07:00ААЛЫ ТУТКУЧОВAalyhttp://www.blogger.com/profile/06376369510549143620noreply@blogger.comBlogger2125tag:blogger.com,1999:blog-8975132751126139262.post-88612968528225389842009-07-18T01:57:00.000-07:002009-07-18T02:01:27.818-07:00КИМ ЭЛЕ КЫРГЫЗ,КИМ БОЛДУ?!.Ааламдардын Эгеси,<br />Мактоолор болсун Аллага,<br />Омурго мени жаратып,<br />Онорду берди ал мага.<br />Оймок ооз, ийне тил,<br />Ыр коозун терип саймага.<br />Баатырлар откон акындан,<br />Баш ийбей манап, байга да.<br />Атылган октой созу учун,<br />Асылып кеткен даргага.<br />Камчысы кандуу хандарга,<br />Какшык соз айткан каймана.<br />Бабалар баскан жол менен,<br />Баратам ээрчип жай гана.<br />Бурулбай байлык, мансаптай,<br />Булганыч аккан дайрага,<br />Калкыма тийсин комогум.<br />Калк коргон кунду коромун,<br />Кайылмын кара жармага.<br /><br />Акындык таза дил менен,<br />«Айтсын» деп кызыл тил берген.<br />Ок жетпес жерге соз жетет,<br />Ойлосом чыны тил- мерген.<br />Жебедей таамай кадалып,<br />Женилбес эрди тил женген.<br />Акыйкат айткан соз учун,<br />Акынга болбойт жинденген.<br />Баа жеткис кенеш калтырган,<br />Бабаларыбыз бир келген.<br />Баш кесет, бирок тил кеспейт,<br />Деген соз калган кимдерден?<br />Бабанын созун ким чанса,<br />«Манкурт» деп элим чин берген.<br /><br />Таба албай туура бир жолду,<br />Тамтандап бастык мин жолду.<br />Баа жеткис баба мурастын,<br />Баарына салып кир колду.<br />Торундо бийлик талашып,<br />Тонкоруш менен дун болду.<br />Тайманбай чыккан кыйындар,<br />Тапанча тийип тим болду.<br />Калкым деген азайып,<br />Алкым деген мин болду.<br />Журтум деген азайып,<br />Кулкун деген мин болду.<br />Элим деген азайып,<br />Жемим деген мин болду.<br />«Манасын гана мактаган,<br />Мамлекетпи же индомбу»?<br />Деген, какшыгын угуп бироонун,<br />Кайгырып коонум кир болду.<br />Кичине айтып отойун,<br />Ким эле кыргыз, ким болду?!.<br /><br />Торуно малын жайлаган,<br />Торт тулук семиз бактырып.<br />Ак боз уй тигип жанына,<br />Аттарга мамы кактырып,<br />Жолоочу отсо жол менен,<br />Жоргочон жигит чаптырып.<br />Коюн союп коноктоп,<br />Кооздолгон уйго жаткырып.<br />Аттанчу конок эртеси,<br />Ал уйго тилеп жакшылык.<br />Ал азыр бизге мындай иш,<br />Аябай чоочун, жат кылык.<br />Далдаалап уйун бекитип,<br />Дарбаза курат айланып.<br />Кол- бутун жутуп ийчудой,<br />Короодо добот байланып.<br />Терезе, эшик ичинен,<br />Темир тор менен кармалып.<br />Кирген, чыккан кишинин,<br />Кийимине карап жайгарып.<br />Кайран кыргыз пейили,<br />Кай жакка кетти айдалып?<br /><br />Карынын суусар тебетей,<br />Капталдан желге улпулдоп,<br />Санжыра айтса балдарга,<br />Санаты бутпой кун- тундоп.<br />Чанкаса суусун кандырып,<br />Чаначта кымыз курпулдоп.<br />Тарыхтан айткан жаштарга,<br />Так билип, айта журсун деп,<br />Кылгырган угуп коз жашым,<br />Кытайга качкан уркун деп.<br />Коп уккан учун карыны,<br />Кокурогумдо мулкум коп.<br />Ал азыр жаштар тынсынып,<br />«Колхоз» деп айтат карысын.<br />Унутуп элдик кааданы,<br />Улууга салып далысын.<br />Койрондор кондой кокурок,<br />Койноктун тап дейт жанысын.<br />Баарысын жасайт ата- эне,<br />Бакыттай коруп анысын,<br />Ойлобойт кобу эркелик,<br />Он жолдон буруп салышын.<br />Ак сакалдардан жок эмес,<br />Алпарбай дукон карызын.<br />Сакалдан арак чуурутуп,<br />Сактабай арын, намысын.<br />Кемпирин сабап уйундо,<br />Келинге болуп абысын.<br />Балит соз айтып олтурса,<br />Батасы кайдан жарысын,<br />Жоругу мындай кишинин,<br />Жолдойбу жаштар багытын?..<br /><br />«Кырк чачы улуу кыздын» деп,<br />Кымбат бул макал жакшы ырдан,<br />Кыз- деген назик, кызыл гул,<br />Кырк уйдон коруп бактырган.<br />Ай нуруна чагылтып,<br />Ак бермет, шууру тактырган.<br />Кочкондо аттын жакшысын,<br />Коркомдоп жабуу жаптырган.<br />Саймалуу жоолук, такыя,<br />Салтанат менен бастырган.<br />Аккуудай келбет кылыгы,<br />Ак карлуу кышты жаз кылган.<br />Ал тургай сурдуу хан Жантай,<br />Алсырап Моорду жактырган.<br />Откон сон мезгил шамалдай,<br />Озгорду кыздар таптаза.<br />Кумсарып ону саргайган,<br />Куйгансып шорпо чачка да,<br />Бетине уйлоп тутунду,<br />Беркиден жутуп аз гана,<br />Айбан да кылаар иш эмес,<br />Абийирин сатып акчага,<br />Кыргыздар учун бул адат,<br />Кылымда болбос, маскара.<br />Таяктын эки жагы бар,<br />Тартиптуу кыздар дагы бар,<br />Ыймандуу кыздар бар учун,<br />Ырыстуу элдин багы бар.<br />Бузулган жагын айтайын,<br />Бугум бар ичте жарылаар.<br />Качырат алар кутуну,<br />Капканга туртот бутуну.<br />Ай отпой бойдон алдырат,<br />Азап го кыргыз тукуму.<br />Жазыксыз кайран наристе,<br />Жашоого болбойт укугу.<br />Топтошуп бийлик талашпай,<br />Токтотсок кантет ушуну?..<br /><br />Эр жигит элдин четинде,<br />Энишкен жоонун бетинде.<br />Аталар айткан бул макал,<br />Ар кимдин бардыр эсинде.<br />Далилдеп откон Чолпонбай,<br />Дзотту тоскон кезинде.<br />«Ордонду душман басканча,<br />Ойгонбой уйдо жатканча,<br />Оронгон артык кепинге».<br />Ушундай баатыр создорду,<br />Улуулар куйган сезимге,<br />Тепсетпей баба арбагын,<br />Талатпай жоого мал- жанын.<br />Жесир таштап алганын,<br />Жетим таштап балдарын,<br />Уудан да ачуу намысты,<br />Учуна байлап найзанын.<br />Мекени учун кылычтын,<br />Мизине коюп кан- жанын.<br />Сыздаган бирок сынбаган,<br />Сыноосун тартып Алланын.<br />А бугун,улбуроп аран биликтер,<br />Узулгон турат умуттор.<br />Алптардын жолун улантчу,<br />Азайып калды жигиттер.<br />Торт туяк турчу такалуу,<br />Тогулгон этке кулуктор.<br />Таш болуп булчун тырышкан,<br />Тамтык жок кулак бырышкан.<br />Мандайы тердеп иш кылбай,<br />Манжасын аяп турушкан.<br />Жетоо тегиз аттанып,<br />Жоо чаап келчу баштанып,<br />Жортуулга тундоп чыгышкан.<br />Сугалак иттей сук артат,<br />Сумканын корсо домпогун.<br />Тыгылып маршрут ичинде,<br />Тытмалап элдин чонтогун.<br />Кой десен баары жабылып,<br />Койгулап жатса келтегин.<br />Камкору болбой мекендин,<br />Канкору болду олконун.<br />Аларды салбай тартипке,<br />Айланды чондор артистке,<br />Бийликтин соруп эмчегин.<br /><br /><br />Абалкы кыргыз той берсе,<br />Айылдан майрам шан чыгып.<br />Жети дубан кыргызга,<br />Жеткирип кабар айтылып.<br />Жебедей сызган, жел жетпес,<br />Жер чапчып кулук алкынып.<br />Кырк жигит чаап кок бору,<br />Кызышып атка камчы уруп.<br />Устукан берип жаштарга,<br />Улуусу нуска калтырып.<br />Кылкыяк, комуз, чопо чоор,<br />Кылымдын куусу тартылып.<br />Таймашса токмо акындар,<br />Тандайга тили жанчылып.<br />Айтыштан женген мыктысы,<br />Ал тойго кылган жарчылык.<br />Ак бата алып той ээси,<br />Айлында болгон барчылык.<br />Азыр, Той берсе чондор бапырап,<br />Топ жылкы соёт тапырап.<br />Чертилген комуз куусу жок,<br />Чет элден ырчы чакырат.<br />Чечинген жарым кийимчен,<br />Чет элче ырдап бакырат.<br /><br />Тилдесе деле бутундой,<br />Тилине кобу тушунбой.<br />«Бали» дейт колдор шатырап.<br />Ак эмгек менен таппаган,<br />Арам дуйно чачылат.<br />«Бодононун» суту деп,<br />Ботолко далай ачылат.<br />Аялы душман корунуп,<br />Арстандай атылат.<br />Уркутуп сабап балдарын,<br />Уйунун кутун качырат.<br />Биригип достор жур дешип,<br />Бирин- бири кашылап.<br />Кыздар бар сауналарда,<br />Кызматын кылган асырап.<br />Арам акча коп болсо,<br />Азгырык ишке ким барбайт.<br />Азгырган шайтан кылыгы,<br />Адамды тургай жинди алдайт.<br />Ал жакта болгон жорукту,<br />Айтууга кызыл тил барбайт.<br /><br />Акылмандар калтырган,<br />Айтайын элдик макалды.<br />«Конулун суйгон уулуна,<br />Корсотпо деген базарды».<br />Чанжырап суйлой берет деп,<br />Чандынбы кыргыз атанды?<br />Акча деп кунду батырып,<br />Акча деп тостук азанды.<br />Акчага сатып жибердик,<br />Ак калпак, комуз, чапанды.<br />Карылар айткан кайран соз,<br />Карытпай калды сапарды.<br />«Пулун болсо, кулунмун»,<br />Деген созго такалды.<br />Атасы он сом бербесе,<br />Мектепке барбайт баласы,<br />Аз акча берсен албайм деп,<br />Сабакка бугун барбайм деп.<br />Уйдо да базар карачы?<br />Ар- бир кызмат орундун,<br />Атайын койгон баасы бар.<br />Акылдын тийбейт пайдасы,<br />Акчан бар болсо сатып ал.<br />Беш айда иштеп кайрадан,<br />Бергенин уйго ташып ал.<br />Баш ийбесен кубалайт,<br />«Базарком» деген башы бар…<br />КМШнын базары,<br />Кыргызстан- деп аталды.<br />Кыргызда ушул акыбал.<br />Байлыгын болбойт арачы,<br />Башбаккан ажал ойнуна.<br />Акчасын жыйнап олгондор,<br />Ала жатпайт койнуна.<br />А коро ыйман жыйнагын.<br />Акча, байлык ордуна,<br />Кордо да бирге сен менен,<br />Кок тумар болуп мойнуна.<br />Кулкундун кулу болбостон,<br />Кудайдын кулу болгула!<br />Алкымдын кулу болбостон,<br />Аллахтын кулу болгула!<br /><br />Кулуктордон жал кетти,<br />Жигитерден ал кетти.<br />Аныздагы дан кетти,<br />Адырдагы мал кетти.<br />Чопту, гулду куйкалап,<br />Чегинен ашып жай кетти.<br />Багбанчыдан иш кетти,<br />Балбандардан куч кетти.<br />Каада- салт улуу мурастар,<br />Кайрылбай баары туз кетти.<br />Берекеси азайып,<br />Пейили тарып куз кетти.<br />Куулонуп бакыт куш кетти,<br />Куйоосуз тороп кыз кетти.<br />Тоболдор бийлик талашып,<br />Торубуздон кут кетти.<br />Катуулап суук жылдан- жыл,<br />Калыбын бузуп кыш кетти.<br />Кесилип кыздан чач кетти,<br />Келинден ыйман наз кетти.<br />Келген конок суйулбой,<br />Кемегеден аш кетти.<br />Мондурлоп кочку сел менен,<br />Мээримин токпой жаз кетти.<br />Улуудан нуска кеп кетти,<br />Кичуудон акыл- эс кетти.<br />Алардын баарын сугунуп,<br />Ары жок арак жеп кетти.<br />Жемиштин баарын курт басты,<br />Жер бетинен ырк качты,<br />Батыштын сасык туманы,<br />Бардык элди чылк басты.<br />Жоболондуу иш жасап,<br />Жол бербесе да шарият,<br />Азайып бара жаткандай,<br />Адеп, намыс, ар, уят.<br />Татыксыз биздин пейилге,<br />Таарынып жатат табият.<br />Жок деген сайын адамдын,<br />Жоголуп пейли кичирет.<br />Пейлин тар болсо дуйно тар,<br />Пенделер жакшы тушунот.<br />Эл жаткан сайын битиреп,<br />Жер жаткан жокпу титиреп?..<br />Отурсам, турсам, бассам да,<br />Кунуго кечте жатканда,<br />Эл журтка ыйман бергин деп,<br />Эгемен тилейм жуз ирээт.<br />Тайлантка барып бир кезде,<br />Тайрандабады ким гана?<br />Эл жери кеткен бузулуп,<br />Мекендеп шайтан, жин гана.<br />Жык толуп турист дуйнодон,<br />Жыланач кыздар бийлеген.<br />Айтканга барбайт тил да ага,<br />Алланын тушуп каары,<br />Ал жерде болду «зилзала».<br />Пендеден канча кырылып,<br />Мекемелер жыгылып,<br />Мечиттер калды бир гана.<br />Кудайдын ошол белгиси,<br />Курдашым аны танбагын.<br />Башына келсе бир олум,<br />Байлыгын бербейт жардамын.<br />Ишенбей жатсан олумго,<br />Жети атан кайда ардагым?<br />Бар болсун ыйман пейлибиз,<br />Башынан ушул арманым.<br />Отурук эмес чынды айттым,<br />Озокто куйгон мунду айттым,<br />Озун бил журтум калганын!..Aalyhttp://www.blogger.com/profile/06376369510549143620noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8975132751126139262.post-85838989887047109802009-07-17T21:38:00.000-07:002009-07-17T22:32:06.114-07:00АЙТЫШ- 2005 БАШ БАЙГЕ<a href="http://1.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFcQ_H2F1I/AAAAAAAAABM/5gB5SlLdD4g/s1600-h/IMG_6145.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359666478439602002" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://1.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFcQ_H2F1I/AAAAAAAAABM/5gB5SlLdD4g/s320/IMG_6145.JPG" border="0" /></a><br /><div><a href="http://3.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFatrn58MI/AAAAAAAAABE/qj12RPQfL24/s1600-h/IMG_5321.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359664772398313666" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://3.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFatrn58MI/AAAAAAAAABE/qj12RPQfL24/s320/IMG_5321.JPG" border="0" /></a> <div><a href="http://4.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFYn221Z7I/AAAAAAAAAA8/tf9as9wgCyc/s1600-h/IMG_5317.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359662473311250354" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://4.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFYn221Z7I/AAAAAAAAAA8/tf9as9wgCyc/s320/IMG_5317.JPG" border="0" /></a> </div><div align="center">2005-жыл баш байге тапшыруу учуру<br /></div><div align="center"><a href="http://2.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFW-Re50mI/AAAAAAAAAA0/55C6XDuDgzA/s1600-h/IMG_5212.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359660659392500322" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://2.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFW-Re50mI/AAAAAAAAAA0/55C6XDuDgzA/s320/IMG_5212.JPG" border="0" /></a> 2005- жыл Жыпара, Жылдызбек, Майра, Аалы<br /></div><div><div><a href="http://1.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFT6R400ZI/AAAAAAAAAAs/6ALmTCZCqyk/s1600-h/IMG_5197.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359657292246864274" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://1.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFT6R400ZI/AAAAAAAAAAs/6ALmTCZCqyk/s320/IMG_5197.JPG" border="0" /></a> </div><div align="center">2005- жыл Женишбек, Аалы<br /></div><div align="center"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFTCzwi-II/AAAAAAAAAAk/BYq3CR1aXDU/s1600-h/IMG_5191.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359656339266271362" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://1.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFTCzwi-II/AAAAAAAAAAk/BYq3CR1aXDU/s320/IMG_5191.JPG" border="0" /></a> 2005-жыл Жыпара, Аалы финал</div><div align="center"> </div><div><div><a href="http://2.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFSW2tv_UI/AAAAAAAAAAc/7Mb-R1OtL14/s1600-h/IMG_5216.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5359655584145603906" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 320px; CURSOR: hand; HEIGHT: 214px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="http://2.bp.blogspot.com/_Xq06tWK2qEw/SmFSW2tv_UI/AAAAAAAAAAc/7Mb-R1OtL14/s320/IMG_5216.JPG" border="0" /></a> </div><div align="center">2005- жыл Майра, Аалы, Шайырбек </div></div></div></div>Aalyhttp://www.blogger.com/profile/06376369510549143620noreply@blogger.com2